Месечне архиве: фебруар 2023

Клип и карике….

Један веома добар друг и можда најбољи сервисер којег познајем кад је Дукати у питању ми је рекао да једино требају карике да се разраде у агрегату. Све остало се склопи тако што се одреде зазори… на моје коментар па и на карикама се одређује зазор!? Добио сам одговор да се карике не дирају ни под коју цену. Схватио сам да су мишљена подељена и да то морам да уважим из поштовања према старијем и искуснијем колефи. Многи поризвођачи клипова препоручују да се поред прописаног зазора између клипа и цилиндра провери и подеси зазор на карикама. Кад сам почео све ово да учим давне 1993 фодине, око мене су били агрегати са гусаним цилиндрима или блоковима, а ретко сам виђао коване клиове. Нити један сервис у ком сам радио није имао мерне алате да се провери пречник цилиндра, многи су имали помично мерило (шублер) или микрометар. Као што сам пре спомињао у неким од мојих прича, машинској обради се давало сво поверење и веровало се у тачност њихових мерних инструмената. Купио сам субитор, сет спољашних микрометара да бих могао сам да проверим пречник цилиндра и да види да ли је овалан или округао и да би проверио тачан пречник клипа. Пре него кренем да објашњавам процес мерења клипа, карика и пречника цилиндра. Желим да нагласим да је веома важно да се клип добор прегледа и да се све оштре ивице настале током машинске обраде „оборе“, веома је важно да неби дошло до детонације унутар мотора кад се мотор угреје. Неписано правило је да све оштре ивице морају да буду тупе под ноктом. Било то на челу или на кошуљици клипа, не препоручује се да се било шта ради око канала за карике. Оштре ивице на кошиљици клипа могу да помоглу да се стублина (зид цулиндра) оштети током рада кад агрегат постигне радну температуру. Кад се клип пажљиво прегеда и кад се провери тежина сваког клипа у грамимима… ако треба да се клипови изједначе у тежинини, тада се отклони мало матријала са унутрашње стране клипа са рућном брусилицом на ваздух или струју. Сви произвођачи у својим сервисним књигама вам дају тачно где на кошуљица клипа треба премерити да би се добио тачан пречник клипа. По тој мери се подеси субитор и тако подешен проверава се пречник цилиндра на три различита места у хоризонталној и вертикалној оси. Веома је важно да се користе квалитенти мерни алати, јер ако не можеш прецизно да измериш стоте милиметра нема потребе ни да се упусташ у овако нешто. Може скупо да те кошта ако се клипови оштете због премало или превише зазора. Некада је било правило, (а многи се и даље држе тог правила) да на сваких 25.4 мм (или један цол) пречника клипа да цилиндар мора да буде 0.025мм вечег пречника. Данас због бољих легура и кованих клипова то правило више не важи, али је добор ако нисте сигурни који зазор треба да буде између клипа и стублине цилиндра. Неки произвођачи остављају на мајсторима да сами опдреде тај зазор, само зато што свако има своје мишљење или искуство или намену где ће тај агрегат да се вози или трка. Ако је цилиндар у дозвољеним толеранцијама следећи корак је да се провери зазор на карикама.

Зазор на карикама се проверава тако што се једна по једна карика стави у цилиндар при самом врху и полако се гурне у цилиндар на неких 10мм-15мм дубине. Будите пажљиви јер карика може да се оштети при стављању у или вађењу из цилиндра. Постоје и алат баш намењени за овај део посла, али и клип може да одради посао без проблема. Ако је зазот на карикама мањи од препорученог од стране произвођача тај зазор мора да се подеси на одговарајућу меру. За овај део посла постоји мало ручно тоцило или пак тоцило са компаратером и електро мотором. Овај процес јер веома пипљив и треба да се буде веома пажљивј, ер карике могу да се окрњу по ивицама. Карика треба да се намести пре брушења тако да крај карике који се бруси је увек под 90 степени у односу на тоцило или брус. Кад се карика споји између оба краја карике несме да буде никакаве неправилности и морају да се склопе по целој дужини, у противном неће да запривају компресију или неће правилно-довољно добор да обришу уље са стублине и мотор ће да губи компресију на том цилиндру или да троши уље. Ако се нема могучност да се цилиндар или блок агрегата пошаљу на машинску обраду кад је никесел у питању, да се скине стари и нанесе нови и да се цилиндар исхонује на меру за сваки нови клип. Пожељно је макар исхоновати дијамантском каменом тј, алатом кој је намењен за то да би нове карике боље налегле на стари цилиндар. Овде је веома важно да се обрати пажња при хоновању јер се веома лако може оштетити стублина ако је камен за хоновање превише груб, што ће да проузрокује трошење уља и губљење компресије. исто као и клипови ни карике не смеју да имају на крајевима оштре ивице које ће за час посла да оштете стублине. те ивице се оборе фином дијамантском турпијом.